Năm 2022 này là một năm mình đi tìm câu trả lời cho vô vàn điều quan trọng cho tương lai của mình như là chuyện học hành và sự nghiệp. Những câu hỏi ấy không khỏi làm mình thấy bấp bênh và phân vân với những sự lựa chọn và mục tiêu mình có. Sau đây mình sẽ chia sẻ một vài điều mình học được và nhận ra đã giúp đỡ mình cảm thấy tốt hơn và bớt vô định trong thời gian vừa qua.
Một trong những bài Ted Talk mình yêu thích nhất trong năm trước là bài nói của tiến sĩ Meg Jay về: “Những câu hỏi thiết yếu để hỏi bản thân trong tương lai”. Điều khó khăn trong việc nghĩ mình có thể làm gì trong hiện tại mà lại giúp ích cho bản thân trong tương lai chính là do chúng ta khó có thể quan tâm đến một phiên bản của chính mình mà mình chưa bao giờ gặp. Khoảng cách giữa phiên bản ở hiện tại và tương lai này được Meg Jay gọi là khoảng cách đồng cảm (empathy gap). Thu hẹp khoảng cách này qua việc tin tưởng hoặc tưởng tượng chính là cách để mình tạo dựng một cuộc sống tương lai như mình mong muốn. Theo tiến sĩ thì khoảng 85% những khoảnh khắc mang tính xác định của cuộc đời xảy ra xung quanh độ tuổi 35. Bởi vậy, hãy bắt đầu bằng việc tưởng tượng mình ở tuổi 35 và tin vào khả năng là mình đã tạo ra những khoảnh khắc xác định đó rồi. Tiếp đó, nghĩ cụ thể hơn về những chi tiết mình thấy được qua những câu hỏi về nhiều khía cạnh quan trọng trong cuộc sống (ví dụ như mình sống ở đâu; làm công việc gì, nó có ý nghĩa không; mình có một mối quan hệ không và nếu có thì nó trông thế nào; và những điều gì mà mình làm hoặc không làm khiến mình hạnh phúc và khoẻ mạnh). Về cơ bản là mình tập “làm quen”, kết nối với chính mình trong tương lai, và nghĩ lại là mình có thể làm gì trong hiện tại để khiến cuộc sống của hai cá thể này tiến gần lại với nhau hơn. Nghĩ về tất cả những điều mình nghĩ mình mong muốn sẽ ăn khớp với nhau như thế nào, và như vậy thì mình cần làm gì ngay bây giờ. Theo Meg Jay, không chỉ những người ở độ tuổi 20 mà tất cả mọi người ở mọi độ tuổi đều nên tự hỏi chính mình: “Nếu mình đang ở trong một công việc, một mối quan hệ hoặc một tình huống mà mình không muốn trong năm năm nữa, thì mình sẽ dành bao lâu nữa cho việc này?”
Khi mà chưa biết hoặc chưa rõ mình muốn gì, cứ luôn cần chuẩn bị thật kĩ để khi cơ hội đến thì mình có thể nắm bắt được. Một ví dụ cụ thể đó là khi mình học năm nhất (mùa thu 2019) thì mình chưa biết mình muốn làm gì. Mình đã quyết định sẽ học nhiều hơn một chút trong những kì đầu tiên để sau này mình có thể dành nhiều thời gian hơn cho việc đi làm hoặc tham gia các hoạt động ngoại khoá. Mình cũng đâu có thể làm gì nhiều hơn trong thời điểm năm 2020 khi mà việc thích nghi, bình ổn tâm lí trong mùa dịch và học bài trên lớp thôi đã chiếm trọn toàn bộ thời gian. Đến năm vừa rồi khi mình đã sẵn sàng tham gia nhiều hoạt động hơn thì một lịch học không dày đặc đã giúp đỡ mình vô cùng nhiều trong việc cân bằng cuộc sống. Ngược lại, một điều để tóm tắt những khi mình tuột mất cơ hội việc làm: Biết một ngoại ngữ ngoài tiếng mẹ đẻ thôi là chưa đủ. Từ đó mà một trong những mục tiêu mình đặt ra trong năm nay là học một ngôn ngữ mới để chuẩn bị tốt hơn cho tương lai.
“We rise by lifting others” – “Chúng ta vươn lên bằng cách nâng người khác lên” (Robert G. Ingersoll). Câu nói này đi theo mình suốt khi mình học tư duy cùng thắng, học cách sẻ chia, và học cách cống hiến. Mình thấy khi mình thực lòng mừng cho người khác, không có sự so đo, thì tất cả mọi người đều vui vẻ và sự tích cực ấy được lan toả mãi. Học được tư duy cùng thắng làm mình nhìn rộng ra là việc tất cả chúng ta đều đang tốt lên là một điều đáng mừng, và chính mình cũng học được rất nhiều từ thành công của họ. Ở một khía cạnh khác, ủng hộ, giúp đỡ người khác cũng làm mình thấy cuộc sống có ý nghĩa hơn. Mình không chỉ sống cho mình mà còn cho cả tập thể. Điều này lại làm mình nhớ đến câu “Happiness is the feeling of contribution.” – “Hạnh phúc là cảm giác được đóng góp, cống hiến.” trong cuốn sách “Dám bị ghét” của tác giả Ichiro Kishimi và Fumitake Koga. Khi mình đóng góp một điều gì đó, không dựa vào sự công nhận của người khác, mà chỉ việc mình biết rằng mình đã làm một điều gì đó có ích thôi cũng đã là đủ rồi. Năm ngoái, mình dành nhiều thời gian hơn để ủng hộ, giúp đỡ những người quanh mình trong khả năng có thể. Qua đó mình hiểu bản thân được rõ hơn khi nhận ra được hơn những điểm mạnh, điểm yếu mình có, và mình yêu thích những công việc như thế nào. Câu hỏi mình muốn làm gì trong tương lai vẫn luôn hiện hữu, nhưng câu trả lời cũng đã dần xuất hiện một cách rõ ràng hơn. Vậy đó, nhiều khi việc mình nâng người khác lên cũng chính là cách mình nâng chính mình lên.
Năm tới, hãy cùng nghĩ xa hơn một chút, về mình có thể làm gì ngay từ bây giờ để chuẩn bị kĩ hơn cho tương lai mình mong muốn và cho những cơ hội sẽ đến.
Ảnh bìa: Tingey Injury Law Firm – Unsplash.
Meg Jay: Essential questions to ask your future self | TED
Mội bài Ted Talk mình cũng rất thích của Meg Jay: Why 30 is not the new 20 | Meg Jay
Cuốn sách “Dám bị ghét” của tác giả Ichiro Kishimi và Fumitake Koga.
Thao Nguyen 